تراشکاری حذف لایه اضافی از قطر بیرونی یک قطعه کاراست که غالباً به شکل استوانه‌ای می‌باشد. تراشکاری برای کاهش قطر قطعه کار و ایجاد یک سطح صاف روی فلز استفاده می‌شود. اغلب قطعه کار به‌گونه‌ای چرخانده می‌شود که بخش‌های مجاور قطرهای متفاوتی داشته باشند. در واقع تراشکاری فرایندی است که طی آن بر روی قطعه کار موردنظر به‌وسیله ماشین‌ها و دستگاه‌های گوناگون عملیات براده برداری انجام می‌شود تا قطعه کار به شکل موردنظر ما تبدیل شود. توجه داشته باشید که در صنعت غالباً به براده برداری از سطح خارجی قطعه کار تراشکاری و به براده برداری از سطح داخلی بورینگ می‌گویند.
تراشکاری را می‌توان به‌صورت دستی و یا به‌صورت اتومات انجام داد. حالت سنتی که به شکل دستی تراشکاری صورت می‌گیرد، با یک ماشین تراش معمولی که اغلب به نظارت مداوم اپراتور نیاز دارد، تراشکاری انجام می‌شود. در حالت اتومات نیز تراشکاری غالباً به کمک دستگاه‌های CNC انجام می‌شود.
هنگام تراشکاری، قطعه کار (به‌عنوان‌مثال، چوب، فلز، پلاستیک یا سنگ) چرخانده می‌شود و ابزار برش در 1، 2 یا 3 محور به‌منظور ایجاد قطر و عمق دقیق حرکت می‌کند. تراشکاری را می‌توان در قسمت بیرونی سیلندر و یا در داخل (که به‌عنوان حفاری نیز شناخته می‌شود) انجام داد تا اجزای لوله‌ای با هندسه‌های مختلف تولید شود.
فرایندهای تراشکاری
تراشکاری شکلی از ماشین‌کاری است، فرایند حذف مواد که برای ایجاد قطعات موردنظر با برش مواد ناخواسته استفاده می‌شود. فرایند تراشکاری به یک ماشین تراش، قطعه کار، فیکسچر و ابزار برش نیاز دارد.
قطعه کار قطعه‌ای از مواد از پیش شکل است که به فیکسچر که خود به دستگاه تراشکاری متصل است محکم می‌شود و اجازه می‌دهد با سرعت بالا بچرخد. کاتر معمولاً یک ابزار برش تک نقطه‌ای است که در دستگاه محکم می‌شود، اگرچه در برخی عملیات از ابزارهای چند نقطه‌ای استفاده می‌شود. ابزار برش مواد را به شکل تراشه‌های کوچک جدا می‌کند تا شکل موردنظر را ایجاد کند.
تراشکاری برای تولید قطعات صنعتی، معمولاً متقارن محور، مانند سوراخ‌ها، شیارها، رزوه‌ها، مخروطی‌ها، پله‌های قطری مختلف و حتی سطوح منحنی استفاده می‌شود. تراشکاری همچنین معمولاً به‌عنوان یک فرایند ثانویه برای افزودن یا اصلاح ویژگی‌ها بر روی قطعاتی که با استفاده از فرایند متفاوتی ساخته شده‌اند، استفاده می‌شود.
در طول فرایند تراشکاری، یک ابزار برش مواد را از قطر بیرونی قطعه کار دوار جدا می‌کند. هدف اصلی تراشکاری کاهش قطر قطعه کار به ابعاد موردنظر است. برای به‌دست‌آوردن شکل دلخواه قطعه می‌توان عملیات مختلفی را در طول چرخه فرایند بر روی قطعه انجام داد. این عملیات را می‌توان به دودسته خارجی یا داخلی طبقه‌بندی کرد.عملیات خارجی قطر خارجی قطعه را تغییر می‌دهد، درحالی‌که عملیات داخلی قطر داخلی را تغییر می‌دهد. عملیات زیر هرکدام باتوجه‌به نوع کاتر مورداستفاده و مسیری که این برش برای حذف مواد از قطعه کار طی می‌کند، تعریف می‌شود.
انواع فرایندهای تراشکاری
- روتراشی: یک ابزار چرخشی تک نقطه‌ای به‌صورت محوری در امتداد قطعه کار حرکت می‌کند و مواد را جدا می‌کند تا اشکال مختلفی از جمله پله‌ها، مخروطی‌ها و خطوط را ایجاد کند. این ویژگی‌ها معمولاً در عمق شعاعی کوچک برش ماشین‌کاری می‌شوند و چندین بار تا رسیدن به قطر انتهایی انجام می‌شود.
- تراشکاری مخروطی: این فرایند شکلی استوانه‌ای ایجاد می‌کند که به‌تدریج از یک سربه‌سر دیگر از قطر آن کاسته می‌شود.
- پیشانی تراشی: یک ابزار چرخشی تک نقطه‌ای به‌صورت شعاعی در امتداد انتهای قطعه حرکت می‌کند و یک‌لایه نازک از مواد را جدا می‌کند تا یک سطح صاف ایجاد کند. عمق پیشانی، معمولاً بسیار کوچک است، ممکن است در یک گذر ماشین‌کاری شود یا ممکن است با ماشین‌کاری در عمق محوری کوچک‌تر به آن برسد. پیشانی به قسمت ابتدایی یا انتهایی قطعه کار می‌گویند.
- شیارتراشی: در فرایند شیارتراشی قلم شیار تراش در امتداد شعاع قطعه داخل آن نفوذ می‌کند و بر روی سطح خارجی قطعه استوانه‌ای، شیاری برابر با پهنای قلم ایجاد می‌کند.
- عملیات بورینگ: یک ابزار تراشکاری به‌صورت محوری وارد قطعه کار می‌شود و در امتداد یک سطح داخلی برش می‌دهد تا ویژگی‌های مختلفی مانند پله‌ها، مخروطی‌ها و خطوط را ایجاد کند. ابزار حفاری یک ابزار برش تک نقطه‌ای است که می‌توان آن را برای برش قطر دلخواه با استفاده از سر مته قابل تنظیم کرد. حفاری معمولاً پس از سوراخ کردن انجام می‌شود تا قطر آن بزرگ شود یا ابعاد دقیق‌تری به دست آید.
- پیچ تراشی: برای پیچ تراشی غالباً از رنده‌های پیچ بری استفاده می‌شود. رنده‌های پیچ بری که جزئی از رنده‌های فرم هستند، باید فرم لبه برنده آن‌ها با فرم شیار دندانه پیچ مطابقت داشته باشد. حال با استفاده از ابزار مخصوص و استفاده از میلهٔ هادی و استفاده از روش‌های گرداندن قطعه یا استفاده از ساعت پیچ تراشی؛ پیچ تراشیده می‌شود.
- برق‌کاری: عملیات اندازه‌گیری که مقدار کمی فلز را از سوراخی که قبلاً حفر شده است جدا می‌کند. برای ایجاد سوراخ‌های داخلی با قطرهای بسیار دقیق انجام می‌شود. به‌عنوان‌مثال، یک سوراخ 6 میلی‌متری با سوراخ کردن با مته 5.98 میلی‌متری ایجاد می‌شود و سپس به ابعاد دقیق تبدیل می‌شود.
- قلاویز زنی: در این روش یک قلاویز صورت محوری و از قسمت انتهایی وارد قطعه کار می‌شود و رزوه‌هایی داخل سوراخ موجود، تراش می‌دهد. قلاویز غالباً با مته‌ای که سوراخ را ایجاد کرده هم قطر می‌باشد.
- آج زنی: طی این فرایند شیارهای منظم و با اشکال مختلف بر روی قطعه کار ایجاد می‌شود.